Có một điều lưu ý là, món
hàu từng là thực phẩm rất đắt đỏ. Trước đây, tín đồ ẩm thực nào cũng mê
mẩn món hàu sống ăn với chanh, mù tạt, nhưng không phải ai cũng có điều
kiện ăn thoải mái. Sở dĩ vậy vì trước đây hàu chỉ được đánh bắt từ tự
nhiên nên rất sạch và ngon.
Ngày nay, hàu đã được nuôi nhiều nên rẻ vô cùng, có nơi chỉ 30-50 ngàn
đồng là mua được cả cân. Đồng nghĩa với giá thành đó là chất lượng. Hàu
nuôi được cho là bẩn hơn nhiều, không nên ăn sống. Và phân biệt hàu nuôi
và hàu tự nhiên là nhiệm vụ bất khả thi.
Ký sinh trùng
Anh Nguyễn Văn Ngọc (Từ Sơn, Bắc Ninh) kể về lần tới quán hải
sản ở Quảng Ninh định gọi ăn hàu sống, nhưng mấy anh bạn địa phương
nhất quyết không cho ăn, bắt gọi món khác.
Nguyên nhân là do
các anh từng xem người ta tách con hàu sống, lấy thịt ra khỏi vỏ đã
nhìn thấy bằng mắt thường ở phần nhớt trong vỏ hàu có nhiều ký sinh ngọ
nguậy, nghi là ấu trùng sán… khiến mọi người phát hoảng.
Theo các nhà khoa học, thịt hàu sống giàu chất bổ, kích thích tố, giàu
kẽm - khoáng chất quan trọng cho việc sản xuất tinh trùng, tăng cường
hệ miễn dịch.
Phụ nữ thiếu máu, thiếu sữa ăn hàu cũng rất tốt. Đàn
ông coi thịt hàu là thuốc tráng dương, bổ tinh… Trong thịt hàu có nhiều
vitamin A, B1, B2, B3, C, D giúp cơ thể đối phó với mệt mỏi, tăng khả
năng chống viêm, trao đổi chất. Các acid amin, nguyên tố vi lượng, đặc
biệt là đồng, kẽm, magiê, canxi, sắt, magan, phốt pho và iốt, kali,
natri… bổ dưỡng rất tốt cho sức khỏe. Những người ăn kiêng có thể thoải
mái ăn hàu vì thịt nên rất hợp với người ăn kiêng.
Vậy có hay không chuyện ký sinh trong hàu?
Theo
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Sinh học - Công nghệ thực phẩm), hàu và
các loài động vật nhuyễn thể (ngao hến, hàu, móng tay, tu
hài…) sống vùng đáy, ăn bùn, tảo và phù du nên rất nhiều con có
thể nhiễm các loại vi khuẩn, ký sinh trùng, trong đó có thể sán, nhất là
với hàu sống ở vùng cửa biển. Ăn hàu sống có khả năng cao bị ngộ độc
thực phẩm, nhiễm các loại ký sinh trùng khác.
Nhưng nếu hàu sống
ở vùng nước mặn thì không lo, bởi những ký sinh trùng, vi khuẩn
đó không sống được ở nước mặn. Mối lo là chúng bị nhiễm kim loại
nặng, nếu ăn vào cơ thể người sẽ tích lũy lại, chờ thời cơ thì
phát bệnh.
Chọn mua thế nào để ăn sống được?
Hiện
có nhiều người lo ngại việc ăn hàu sống có thể có hại vì không đảm bảo
vệ sinh. Ông Nguyễn Duy Thịnh cho rằng, hàu ở vùng biển thịt có thể
chứa kim loại nặng nhiều, hàu vùng ven biển thì có thể bị vi sinh
vật ký sinh. Thịt hàu sống rất ngon và bổ.
Xưa các cụ ăn hàu sống thường mua về thả vào ngâm trong chum nước một
thời gian để hàu thải hết chất bẩn ra, rồi mới ăn sống. Như thế thịt hàu
mới sạch và ngon, tới mức có thể ăn 3 lần một ngày cũng vẫn thích.
Với
hàu ngày nay do môi trường bị ô nhiễm, nếu ăn hàu an toàn cần làm thịt
và sơ chế sạch, bóp muối rồi mới ăn. Nhưng như thế thì mất hết chất
dinh dưỡng trong hàu, vì thế người ta không thích ăn. Những người sành
miệng chỉ thấy ngon khi ăn hàu sống trực tiếp chấm với chanh và mù tạt.
Ông Nguyễn Duy Thịnh khuyên, với những người thích món hàu sống, nên mua
hàu biển về, loại bỏ hết hàu chết, hàu ươn (vì loài nhiễm thể rất dễ
bị nhiễm độc), và ngâm trong nước mặn, hoặc nước muối để hàu thải hết
chất bẩn, rồi hãy ăn (ở chừng mực nào đó hàu rất tốt để bổ dưỡng sức
khỏe).
Hàu vùng cửa biển và hàu ở những khu du lịch, nghỉ mát
khi ăn cần cảnh giác, chọn lựa kỹ càng. Thực tế khu vực nghỉ mát và du
lịch khó có thể chọn được hàu sống ngon, vì hàng ít nên tâm lý
cứ ăn đại, vì vậy tính rủi ro cao.
Khi ăn hàu sống, để không bị đau bụng nên dùng gia vị là mù
tạt (trước đây các cụ chỉ chấm muối ớt), ăn sống rất ngon,
rất hợp với hải sản, giảm độ tanh và nguy cơ đau bụng. Nhưng mù
tạt có thể gây kích thích đường mũi, họng, niêm mạc dạ dày… và cũng
không nên ăn quá nhiều.
Hàu có vị tanh, tính mát có thể gây lạnh
bụng, tiêu chảy nên những người có tỳ vị yếu, khó tiêu hóa hay đang bị
tiêu chảy thì không nên ăn. Các nhà khoa học khuyên người dân nên ăn hàu
sau khi được nấu chín, đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
(st)
