Tổng tuyển cử có tác động ra sao tới đời sống chính trị Anh quốc? Cơ quan nào trong Quốc Hội Anh sẽ là đối tượng của cuộc bầu cử? Cử tri Anh cần biết những gì để thực hiện quyền công dân này? Phóng viên cần nắm được những mốc thời gian chính nào khi tường thuật?
Tổng tuyển cử ở Anh là gì?
Kỳ tổng tuyển cử là cơ hội để người dân ở mọi miền của Anh quốc bầu chọn ra dân biểu của mình – người sẽ đại diện cho đơn vị bầu cử địa phương tại Hạ viện trong thời gian tối đa là năm năm.
Hạ viện (hay còn gọi là Viện Thứ dân) là gì?
Hạ viện là cơ quan được bầu chọn một cách dân chủ, thuộc Quốc hội Anh. Cơ quan này chịu trách nhiệm ban hành pháp luật và kiểm tra hoạt động của Chính phủ. Dân chúng Anh bầu ra các Dân biểu đại diện cho lợi ích và mối quan tâm của mình tại Hạ viện. Trong mỗi cuộc bầu cử, những người có đủ tiêu chuẩn sẽ được quyền bỏ một lá phiếu tại đơn vị bầu cử để chọn một ứng viên trở thành Dân biểu đại diện cho mình.
Có tổng số bao nhiêu đơn vị bầu cử?
Anh quốc hiện được chia thành 650 khu vực, gọi là các đơn vị bầu cử quốc hội. Mỗi khu vực được một dân biểu đại diện trong Hạ viện:
533 đơn vị bầu cử tại xứ Anh (England)
59 tại Scotland
40 tại xứ Wales, và
18 tại Bắc Ireland
Khi nào là đến kỳ bầu cử tiếp theo?
Đạo luật Kỳ hạn Quốc hội 2011 quy định cứ năm năm tổ chức tổng tuyển cử một lần. Vào lúc kết thúc kỳ hạn năm năm, một Hạ viện mới phải được bầu chọn. Ngày bỏ phiếu cho kỳ tổng tuyển cử tới sẽ là ngày 7 tháng Năm 2015.
Các kỳ bầu cử buộc phải được tổ chức vào thứ Năm?
Không nhất thiết. Đạo luật Kỳ hạn Quốc hội 2011 định ngày tổ chức bầu cử tới là thứ Năm 7 tháng Năm 2015 và các kỳ bầu cử tiếp theo sẽ được tổ chức vào ngày thứ Năm đầu tiên của tháng Năm sau đó mỗi kỳ năm năm. Tuy nhiên, nếu cần tổ chức bầu cử sớm thì Đạo luật không buộc việc bỏ phiếu phải được tổ chức vào ngày thứ Năm.
Xem kết quả bỏ phiếu ở đâu?
Kết quả bầu cử được tường thuật rộng rãi trên truyền thông địa phương và nhà nước. Nhiều hãng đưa tin trực tiếp và liên tục cập nhật mỗi khi có kết quả ở các đơn vị bầu cử.
Mỗi giới chức địa phương có trách nhiệm tổ chức bỏ phiếu sẽ công bố kết quả bầu cử quốc hội ở khu vực bầu cử của mình.
Ủy ban Bầu cử công bố kết quả bầu cử chung và kết quả của từng đơn vị bầu cử. Trang web của cơ quan này là http://www.electoralcommission.org.uk/
Chính phủ được thành lập ra sao sau kỳ bầu cử?
Thường thì đảng phái chính trị chiếm được nhiều ghế nhất trong Hạ viện sau kỳ bầu cử sẽ thành lập tân chính phủ, và lãnh tụ đảng đó sẽ trở thành Thủ tướng.
Nếu không có đảng nào giành được đa số phiếu thì tình thế được gọi là ‘Quốc hội treo’. Khi đó, đảng chiếm được nhiều ghế nhất có thể thành lập chính phủ thiểu số, hoặc liên kết với một hoặc một số đảng khác để tạo thành chính phủ liên minh. Thủ tướng bổ nhiệm các bộ trưởng, và các bộ trưởng cao cấp nhất sẽ có mặt trong Nội các.
Cử tri bầu trực tiếp tân Thủ tướng được không?
Không. Cử tri chỉ có thể bầu dân biểu đại diện cho địa phương mình trong kỳ tổng tuyển cử. Ngay cả khi bạn sống tại khu vực bầu cử do đương kim Thủ tướng hoặc lãnh đạo một đảng phái chính trị khác làm dân biểu đại diện, thì bạn vẫn chỉ có thể chọn hoặc không chọn người đó làm dân biểu đại diện cho mình tại Quốc hội khóa tiếp theo mà thôi.
Ai chọn Thủ tướng?
Thủ tướng về mặt hình thức sẽ do Nữ Hoàng bổ nhiệm theo quy tắc chỉ dẫn của Hiến pháp.
Cẩm nang Nội các quy định các luật lệ chính và các quy tắc tác động tới việc hoạt động của chính phủ, trong đó gồm cả vai trò của Hoàng gia. Xem nội dung chi tiết (tiếng Anh) tại đây: http://www.gov.uk/government/publications/cabinet-manual
Ai có quyền đăng ký đi bỏ phiếu?
Một người được quyền đăng ký bỏ phiếu nếu hội đủ các tiêu chuẩn sau:
16 tuổi trở lên (nhưng sẽ không được bỏ phiếu cho tới khi đủ 18 tuổi trở lên)
Là công dân Anh, hoặc
Là công dân Ireland, công dân một nước thuộc Khối Thịnh vượng chung hoặc Liên hiệp Âu châu và thường trú tại Anh
Công dân các nước thuộc Liên hiệp Âu châu nhưng không phải là công dân thuộc Khối Thịnh vượng chung có quyền bỏ phiếu trong các kỳ bầu cử Âu châu và bầu cử cấp địa phương, nhưng không được bỏ phiếu trong kỳ tổng tuyển cử Anh.
Đăng ký trực tuyến
Cử tri có thể vào trang mạng của Chính phủ Anh để đăng ký thông qua mẫu có sẵn, đơn giản: http://www.gov.uk/register-to-vote
Đăng ký bằng đường bưu điện
Cử tri in mẫu, điền thông tin rồi gửi tới Văn phòng Đăng ký Bầu cử địa phương: http://www.gov.uk/government/publications/voter-registration-forms-paper-versions
Thời biểu bầu cử quốc hội 2015
Thứ Hai 30 tháng Ba 2015 – Giải thể
Giải thể là từ chính thức dùng để chỉ việc Quốc hội chấm dứt hoạt động. Theo Đạo luật Kỳ hạn Quốc hội 2011, Quốc hội sẽ bị giải thể 25 ngày làm việc trước khi diễn ra kỳ tổng tuyển cử. Quốc hội hiện nay sẽ bị giải thể vào ngày 30 tháng Ba, trừ phi có điều gì đó xảy ra khiến kỳ bầu cử phải được tổ chức trước ngày 7 tháng Năm 2015.
Sẽ có một tuyên bố chính thức, quan trọng được đưa ra khi Quốc hội nhóm họp sau khi tổng tuyển cử, theo đó định ngày Nữ Hoàng đọc Diễn văn khai mạc Quốc hội khóa mới.
Trát thông báo sẽ được phát hành tại 650 đơn vị bầu cử của Anh.
Thứ Hai 20 tháng Tư – Hạn chót để đăng ký bầu cử cho 2015
Đây là hạn chót nhận các đơn đăng ký tham gia đi bầu.
Hạn chót đối với các đơn đăng ký bỏ phiếu qua đường bưu điện là 5 giờ chiều thứ Ba 21 tháng Tư.
Thứ Năm 7 tháng Năm 2015 – Ngày bầu cử
Các phòng phiếu mở từ 7 giờ sáng tới 10 giờ đêm. Việc kiểm phiếu sẽ bắt đầu khi các phòng phiếu đóng cửa.
